حکمت حقوق و تکلیف در تعالیم اسلامى‏ از منظر امام سجاد(ع)

تربیت صحیح، اصلی ترین حق فرزند بر عهده والدین ‌

تشکیل یک جبهه متحد و وفاق ملی بر محور اسلام راهکار مقابله با دشمنان

به گزارش روابط عمومی دفتر نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان، آیت‌الله مصطفی محامی در خطبه‌های نمازجمعه این هفته زاهدان گفت: یکی از راه‌های تحصیل تقوای الهی تلاش برای ادای حقوق مومنین به صورت کامل است.
امام جمعه زاهدان به قرائت و شرح فرازی از دعای۳۸ صحیفه سجادیه پرداخت و افزود: "وَ مِنْ حَقِّ ذِی حَقٍّ لَزِمَنِی لِمُؤْمِنٍ فَلَمْ أُوَفِّرْهُ" امام سجاد(ع) در این فراز عنوان می‌کند خدایا به پیشگاه تو عذر می‌خواهم از حقی که برای مومنی ثابت شده است و بر گردن من بوده اما حق او را به درستی به جا نیاورده‌ام.
آیت‌الله محامی به بیان نکاتی برگرفته از این فراز پرداخت و بیان داشت: روایت طولانی از امام سجاد(ع) در رابطه با حقوق وجود دارد که به "رِسالَةُالحُقوق" معروف شده و نوشته‌هایی در رابطه با حقوقی است که بر عهده انسان قرار دارد و در واقع پنجاه حق که بر عهده انسان است همچون حق خدا و حتی حق اعضای بدن در آم مورد اشاره قرار گرفته برای مثال زبان ما حقش این است که به درستی از آن استفاده کرده و راست بگوییم و در دروغ و تهمت از آن بهره نبریم و سایر اعضا و جوارح حقشان این است که در مسیر عبودیت به کار گرفته شوند نه مسیر معصیت و نافرمانی خدا و در ادامه حق کارها بر انسان و حق انسان‌های دیگر را بیان می‌کند برای مثال اعمالی مانند نماز، روزه و حج که نشان دهنده هویت این هاست و در روایتی آمده است: "اگر انسانی نماز خود را به دستی ادا نکند نماز به او خطاب می‌کند:" ضیعتنی‏ ضیعک الله" مرا ضایع کردی و خداوند تو را ضایع کند.
وی ادامه داد: در ادامه حق انسان‌ها مطرح می‌شود که بر گردن یکدیگر حق دارند و در ادامه به حقی که حاکم مسلمین بر گردن مردم دارد و حقی که مردم بر گردن حاکم مسلمین دارند اشاره می‌کند و نیز حق پدر و مادر به گردن فرزند و حق فرزندان به گردن پدر و مادر و حقی که رئیس بر گردن نیروهای زیر دستش دارد تا حقی که نیروهای زیر دست بر گردن رئیس خود دارند و نیز شاگردانی که بر گردن معلم حق دارند و معلمی که بر گردن شاگردان حق دارد و نمونه‌های مختلفی را امام سجاد(ع)در این روایت شریف ذکر می‌کند.
وی اظهار داشت: این حقوق منشا تکلیف هستند و اگر کسی بر گردن ما حق دارد ما نیز در برابر او تکلیف، وظیفه و مسئولیت داریم و باید حق او را ادا کنیم و این تکلیف برگرفته از این حق است و نشان دهنده حقی است که بر گردن ماست؛ برای مثال اگر در برابر پدر و مادر وظیفه حفظ احترام و اطاعت داریم برگرفته از این است که ما هم به گردن آن‌ها حق داریم و یعنی حقوق متقابل است و به تعبیر امام علی(ع) برای کسی حقی ثبت نشده مگر اینکه بر علیه او هم حقی ثبت می‌شود.
آیت‌الله محامی بیان داشت: در روایت دیگر از امام علی(ع) و در حکمت ۳۰۷ نهج‌البلاغه آمده: حق اصلی برای خداوند متعال است و در پرتو حق خداوند ایشان برای بندگانش حق قائل شده و در میان مردم حقوقی قرار داده که باید رعایت کنند و این حقوق هم‌تراز یکدیگر هستند و اگر حقی برای شما بر گردن دیگری است به همان میزان حقی برای دیگری بر گردن شماست و همه باید بر این حقوق ملتزم و به آن عمل کنند.
وی گفت: یکی از مهمترین حقوقی که خداوند متعال قرار داده است به تعبیر امام علی(ع) این است که: "وَ أَعْظَمُ مَا افْتَرَضَ سُبْحَانَهُ مِنْ تِلْکَ الْحُقُوقِ حَقُّ الْوَالِی عَلَى الرَّعِیَّةِ وَ حَقُّ الرَّعِیَّةِ عَلَى الْوَالِی، فَرِیضَةٌ فَرَضَهَا اللَّهُ سُبْحَانَهُ لِکُلٍّ عَلَى کُلٍّ" حق والی و حاکم اسلامی بر مردم و در برابر حقی است که مردم بر گردن والی و حاکم دارند و هر دو باید آن را رعایت کنند و نکته مهم این است که این حقوق فقط حق مالی نیست و باید تلاش کنیم این این حقوق را به درستی بشناسیم و به صورت کامل ادا کنیم‌.
امام جمعه زاهدان تصریح کرد: باید وسواس داشته باشیم که حتما حق مردم را رعایت کرده‌ایم و تلاش کنیم حق رعایت شود و اگر جایی کوتاهی کردیم باید تلاش کنیم در همین دنیا آن را تسویه کنیم و اگر خطایی رخ داده در پیشگاه خداوند توبه کنیم چرا اگر در دنیا حساب تسویه شود فردای قیامت رها هستیم اما اگر در دنیا نتوانیم رضایت آن‌ها را جلب کنیم فردای قیامت جلب رضایت آن‌ها خیلی سخت است و لذا باید بتوانیم در این دنیا حساب خود را تسویه کنیم.
وی ادامه داد: تسویه مالی صدقه دادن است اما سایر امور هم باید تسویه شود و برای مثال اگر انسان در برابر پدر و مادر به درستی رفتار نکرده و دل آن‌ها را شکسته و از فرزند ناراضی هستند این مسئله با پول حل نمی شود و فرزند باید تلاش کند و با محبت رضایت آن‌ها را کسب کند و اگر از دنیا رفته‌اند سر مزار آن‌ها برود و رضایت آن‌ها را کسب کند.
امام جمعه زاهدان افزود: این پیام دعای امام سجاد(ع) است که باید به دنبال ادای حقوق مردم باشیم و اگر حقوقی از دست رفته است در صدد جبرانش بر آییم و به صورت کامل و با دقت و وسواس حقوق مردم را پرداخت کنیم و در غیر این صورت نیازمند توبه است.
نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان در خطبه دوم نمازجمعه این هفته زاهدان گفت: یکی از راه‌های تحصیل تقوای الهی تلاش برای تربیت نسل مومن، متعهد، متحد، هوشیار و آماده دفاع در برابر دشمنان اسلام است‌.
امام جمعه‌ زاهدان افزود: هفته گذشته باز هم جنایت‌های رژیم غاصب و وحشی اسرائیل ادامه پیدا کرد و مردان، زنان و کودکان دیگری از فلسطین و لبنان و همچنین فرماندهان دیگری به شهادت رسیدند و شهادت مرحوم شهید حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید هاشم صفی‌الدین اعلام شد که در واقع ایشان نفر دوم حزب‌الله بودند و در سفرهایی که بنده به لبنان رفته بودم توفیق زیارت این شهید را داشتم و وضعیت کار و حفاظت از ایشان بالاتر از سایر فرماندهان بود.
آیت‌الله محامی بیان داشت: پس از شهادت شهید سید حسن نصرالله و در بمباران دیگری بیش از هفتاد تن بمب بر سر ساختمانی ریختند و باعث شهادت شهید سید هاشم صفی‌الدین شد که این شهادت‌ها را به شما مردم، مقام معظم رهبری به عنوان پرچمدار و رهبر و راهبر جبهه مقاومت و نیز خدمت امام زمان (عج) تسلیت عرض می‌کنیم.
وی گفت: در هفته پیش رو مناسبت‌های مختلفی داریم از جمله سه شنبه هشتم آبان ماه که به مناسبت سالروز شهادت شهید حسین فهمیده تحت عنوان روز نوجوان و بسیج دانش آموزی نامگذاری شده است و شهید فهمیده نوجوان ۱۳ ساله‌ای بود که با بستن نارنجک به کمر و منفجر کردن خود زیر تانک راه دشمن را بست و دشمنان را فراری داد.
آیت‌الله محامی اظهار داشت: همان گونه که در خطبه قبل به حقوق افراد در برابر یکدگیر اشاره شد باید گفت یکی از حقوق‌ها حق فرزندان بر پدر و مادر است و این حق از زمان تولد فرزند شروع نمی شود بلکه این حق قبل از تولد هست و باید همسر خوبی انتخاب کنی تا مادر خوبی برای فرزندان آینده‌ات باشد و باید لقمه پاک به خانه ببری تا نطفه پاک منعقد شود و فرزند با لقمه حلال رشد پیدا کند و وقتی به دنیا آمد نام خوب برای او انتخاب کنی و حیف است در جامعه اسلامی با این همه اسم و معانی خوب از جمله اسامی پیامبر(ص)، امام علی(ع)، حضرت زهرا(س)، ائمه هدی(ع)، انبیاء، اولیاء و صالحین به سراغ سایر اسامی می‌رویم.
امام جمعه زاهدان تصریح کرد: نکته مهم دیگر تربیت درست است که پدر و مادر باید فرزند خود را به درستی تربیت کنند تا به کمال و سعادت دنیا و آخرت خود دست پیدا کند و حال سوال اینجاست که سعادت انسان در چیست؟ آیا در خوراک، پوشاک، مال، امکانات و جایگاه و ریاست اوست؟ و باید گفت همه این‌ها زائد او هستند و
حقیقت انسان روح، جان و عقل انسانی است و باید برای تربیت این جان و روح تلاش صورت گیرد و برای اینکه فرزندان ما رشد عقلی داشته باشند و جان بزرگی پیدا کنند و دریادلان شوند و شرح صدر پیدا کنند و کمالات اخلاقی داشته باشند باید برنامه‌‌ریزی و کار کنیم و همان گونه که برای رشد علمی برنامه ریزی می‌کنیم و آن‌ها را به مدرسه می‌فرستیم باید برای رشد عقلی، اخلاقی و معنوی هم باید به همین گونه برنامه‌ریزی کنیم و از حقوق فرزند بر گردن پدر و مادر این است که فرزندی رشد یافته، فرهیخته، عاقل، مومن، متعهد و هوشیار تربیت کنند.
نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: ما باید به اهمیت فرزندان و نوجوانان توجه داشته باشیم و نگوییم در حال حاضر بچه است چرا که خداوند در وجود همین بچه حقیقت و استعداد‌های بزرگی را قرار داده و باید استعدادهای او شکوفا شود و در شعری منصوب به امام علی(ع) آمده است:" اتزعم أَنَّکَ‏ جِرْمٌ‏ صَغِیرٌ وَ فِیکَ انْطَوَى الْعَالَمُ الْأَکْبَرُ" ای انسان فکر می‌کنی تو همین جرم کوچکی ولو اینکه حقیقت تو این نیست و عالم بزرگتری در تو پیچیده شده و تو خلاصه عالم آفرینش هستی و قدر خود را بدان و ما باید قدر این فرزندان، نونهالان و نوجوانان را بدانیم چرا که هم در همین موقعیت نوجوانی می‌توانند تاثیرگذار باشند و هم در آینده می‌توانند درخشان و تاثیرگذار باشند.
وی اذعان داشت: یک نوجوانی که به درستی تربیت شده شهید حسین فهمیده است و هنگامی که می‌بیند تانک‌های دشمن هجوم آورده و رزمندگان و اطرافیان او در حال محاصره هستند به خود نارنجک بسته و محکم و استوار قدم بر می‌دارد و تانکی که پیش روی اوست را منفجر می‌کند تا راه برای سایر تانک‌ها بسته شود و همرزمان خود را از محاصره دشمن نجات می‌دهد.

امام جمعه زاهدان گفت:
عظمت و بزرگی کار این نوجوان ۱۳ ساله به قدری است که امام خمینی(ره) او را به عنوان رهبر معرفی و می‌فرمایند: رهبر ما آن نوجوان ۱۳‌ساله ای است که آنچنان حرکتی انجام می‌دهد و دشمن را به عقب می‌راند.
وی افزود: همین نوجوان با این کار تبدیل به الگویی برای جبهه مقاومت می‌شود و پس از دو سال نوجوان دیگری به نام احمد قصیر در لبنان با عملیات استشهادی ۷۰ نفر از اسرائیلی‌ها را به هلاکت می‌رساند و الگویی برای جبهه مقاومت است و شهید سید حسن نصرالله این شهید را "امیر الاستشهادیین" یعنی فرمانده نیروهای استشهادی معرفی کرد.
آیت‌الله محامی اظهار داشت: این کار برگرفته از تربیت درست در خانواده، مدرسه و جامعه است که یک نوجوان در موقعیت حساس خوب می‌فهمد، شجاعانه تصمیم می‌گیرد و با کمال شهادت اقدام می‌کند.
نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان ابراز داشت: برخی این کار را خودکشی و حرام می‌دانستند و شهید سید حسن نصرالله در جلسه‌ای مطرح می‌کردند که تنها امام خمینی(ره) اجازه عملیات استشهادی را به ما دادند و این نشان دهنده فهم دقیق و برداشت درست ایشان از متون دینی بود و این کار را خودکشی نمی‌دانستند.
وی گفت: در آیه قرآن آمده:" وَلاَ تُلْقُواْ بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ" خودتان به دست خودتان یکدیگر را به هلاکت نرسانید و این آیه در جایی آمده که قبل از آن به موضوع جهاد و کمک به جبهه اشاره شده و مطرح می‌کند که به جبهه رفته و به یکدیگر کمک کنید و اگر به جبهه نروید و مقاومت نکنید شکست خورده و به هلاکت می‌رسید و به تعبیر مقام معظم رهبری هزینه مقاومت به مراتب کمتر از هزینه تسلیم شدن است.
نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: اگر این نسل درست تربیت شود و بتوانیم فرزندان خود را به درستی تربیت کنیم خواهند فهمید که دشمن همواره به دنبال دشمنی است و از گذشته دور تاکنون و آینده دست از دشمنی بر نمی‌دارد.
امام جمعه زاهدان افزود: این روزها به مناسبت بیانیه‌ برخی، بحث جزایر سه گانه بوموسی، تنب بزرگ و کوچک مطرح است و باید به سابقه تاریخی ایران بنگریم و در یکی از برنامه‌های رسانه ملی تعبری زیبا به کار رفت آن هم این بود که "نقشه ایران شیری بود که تبدیل به گربه‌اش کردند" و این یعنی بخش زیادی از سرزمین‌های ما را دولت‌های استکباری شرق و غرب عالم از ما گرفتند.
وی گفت: دشمن از کوچک کردن نقشه ایران گرفته تا توطئه‌های مختلف، کودتاهای قبل از پیروزی انقلاب، مقابله با انقلاب، فتنه‌های بعد انقلاب، تحمیل جنگ، محاصره‌‌های اقتصادی و نیز بهانه‌های مختلف حقوق بشر، انرژی هسته‌ای، جزایر سه گانه و .. به دنبال دشمنی خود می‌باشد و اگر ما نسل فرهیخته تربیت کنیم این نسل خواهد فهمید که دشمن هیچ‌گاه دست از دشمنی بر نمی‌دارد.
نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: راهکار مقابله با دشمن این است که یک جبهه متحد و یک وفاق ملی بر محور اسلام به دور از هواهای نفسانی تشکیل بدهیم.